वेगळा आणि प्रगल्भ भयपट १४०८

"मानवी मन हे अनेक दुःखांनी भरलय आणि त्यामूळेच कोणत्याही सैतानासाठी मानवी मन हे सर्वात सोपं भक्ष्य आहे" अस स्टिफ़न किंगच वाक्य.त्याची प्रचिती किंवा उदाहरण म्हणून त्याने रचलेली कथा म्हणजे १४०८.ह्यातल तथ्य त्यालाच कळत ज्याला त्याचा अनुभव आलाय.मग तो कोणीही असो त्याला भिती वाटणारच.अस काही घडल की भिती ह्या शब्दाची व्याख्या आपोआपच बदलते.आता ह्याचच उदाहरण म्हणजे मिकाएल हॉस्ट्रोम दिग्दर्शित १४०८.स्टिफ़न किंगच्या कथेवर आधारलेला १४०८ हा खर भयपट असुन सुद्धा केवळ धक्क्यांवर आधारलेला सिनेमा नसून,त्याच मुळ फ़ार खोलवर आघात करणार आहे.खरतर भयपटांची विभागणी करायच झाल तर त्याचे दचकवणारे आणि घाबरवणारे असे दोन प्रकार पडतील.साधारणतः कोणालाही भयपटाकडुन अपेक्षा असते ती म्हणजे अनेक थ्रिलिंग दृष्यांची किंवा दचकवणारया प्रसंगांची.जि पुर्ण करण्याच्या नादात मुळ संकल्पनेचा बट्ट्याबोळ होतो.तर दुसरे म्हणजे भयाच्या मुळापर्यंत पोहोचणारे,जे बरयाच कमी प्रेक्षक वर्गाला भावतात.आता अशा चित्रपटांमध्ये महत्व असत ते प्रेक्षकाच त्या कथेतल्या मूळ पात्राशी संबंध जोडण्याच आणि दुसर म्हणजे रहस्य अबाधित ठेवण्याच.अतिरंजीत भयपटापेक्षा साधारण,कमी इफ़्फ़ेक्ट्स असलेला भयपट कसा रंगतो ह्याच उदाहरण म्हणजे मिकाएल हॉस्ट्रोमचा १४०८.

१४०८ च कथानक फ़िरतं ते माईक एनस्लिनच्या(जॉन क्यूसॅक) भोवती.’१० स्कॅरीएस्ट लाईटहाऊस,’१० स्कॅरीएस्ट शिप्स’ अश्या रंजक पुस्तकांचा तो लेखक आहे.त्याचे वडींलांबरोबरचे संबंध काही चांगले नाहीत.तसच मेलेल्या मूलीच दुःख तो आपल्या उराशी बाळगून आहे.लॉस एंजेलिसला सी सर्फ़िंग करताना त्याला दुखापत होते.दुसरया दिवशी पोस्ट ऑफिसमध्ये त्याला आलेल्या इन्विटेशन्स मध्ये डॉल्फिन हॉटेलच पोस्टकार्ड त्याला सापडत."डू नॉट एंटर १४०८" असं त्यावर लिहिलं असल्यामूळे हेच माझं पुढच डेस्टिनेशन अस तो ठरवतो.आपल्या पब्लिशरला फ़ोन करुन तो १४०८बद्दल अजुन माहिती मिळवतो.त्याच्या शंकेने माईकची १४०८ मध्ये जाण्याची अजुनच बळकट होते.डॉल्फिन हॉटेलचा फोनवरुन काही प्रतिसाद न मिळाल्यामूळे तो थेट हॉटेलमध्ये प्रवेश करतो.तिथे हॉटेलचा मॅनेजर जेराल्ड ओलिन(सॅम्युएल जॅकसन) त्याला आपल्या केबिनमध्ये बोलावतो आणि १४०८मध्ये घडलेल्या रहस्यमयी मृत्युंबद्दल तो माईकला सांगतो.तिथे झालेल्या मृत्यूंचा खरा आकडा आम्ही दाखवला तर चक्रावशील अस जेराल्ड परत परत सांगतो तरीसुद्धा आपलीच खरी करत माईक १४०८ मध्ये राहण्याचा हट्ट सोडत नाही.एक महागडी दारूची बाटली देऊ करुन सुद्धा माईक आपला हट्ट सोडत नाहीये हे बघून शेवटी १४०८ची चावी माईकला द्यायला जेराल्ड तयार होतो.१४व्या मजल्यावरल्या १४०८ मध्ये प्रवेश करताच तो संपूर्ण खोलीची निरखून पाहणी करतो.अचानक विचित्र अनुभव त्याला येऊ लागतात.हे थांबल्यानंतर तो तो आराम करण्याचा प्रयत्न करतो तेवढ्यात तेथील घडयाळ ६० मिनिटांचा काऊंटडाऊन वेळ दाखवायला सुरुवात करतो.पुन्हा अतिशय चमत्कारिक प्रसंग घडायला सुरुवात होते.घाबरल्यामूळे तेथून बाहेर पडण्याच्या बेतात असतानाच अचानक दरवाजा कुलुपबंद होऊन चावी दरवाज्यात निघून जाते.अचानक एक अस्प्ष्ट आकृती त्याच्या खिडकीतुन बाहेर उडी मारते.पूढे तो समोरच्या बिल्डींगमधल्या माणसाला हातवारे करुन मदत कर असं सांगण्याचा प्रयत्न करतो मात्र तो सुद्धा माईकचं आहे हे बघून तो चकीत होतो.त्याच्या मागून एक विचित्र व्यक्ती त्याच्यावर हल्ला करतीये अस माईकला जाणवत,पण तो त्याचा भास असतो.स्वतःला शांत करत तो हे सगळ जेराल्ड्ने दिलेल्या दारुमुळे आणि रुममधल्या चॉकलेट्समूळे होतय असा विचार करत असतानाच टिव्हीवर अचानक त्याचा घरचा विडिओ लागतो.मेलेल्या मुलीच्या आठवणींमूळे तो अजुनच त्यात गुंतत जातो.वडीलांच्या आणि मुलीच्या आठवणींमुळे स्वतःचा स्वार्थीपणा त्याला कळून चुकतो.पुढे नशीबाने तो आपल्या पत्नीबरोबर विडिओ चॅट करून तिला तिथल्या परिस्थिती बाबत सांगतो आणि पोलिसांना बोलावायला सांगतो.एवढ्यात संपुर्ण खोली पाण्याने भरुन जाते आणि अचानक माईक सुरुवातीला असणारया समूद्राच्या ठिकाणी पोहोचतो.ही सत्य परिस्थिती आहे कि त्याचा भ्रम हे पुढे कळत.तो सुखरुपपणे १४०८ मधून बाहेर पडतो की नाही आणि १४०८च काय होत हे चित्रपटाच्या उरलेल्या भागात सांगितल जात.

सिनेमातले काही सिन्स खरोखरीच खोल परिणाम करणारे,आणि निःशब्द करणारे आहेत.त्यातला एक म्हणजे आपल्या मेलेल्या मूलीशी बोलत असताना माईक तिला मिठी मारतो आणि पुन्हा एकदा ती मरते हा सिन खरोखरीच स्तब्ध करणारा आहे.१४०८ हा त्याच्या आकडयापासूनच १३ हा सैतानाचा आकडा दाखवायला सुरुवात करतो.अनेक दृष्यातून उत्कटपणे मांडण्यात आलेला १३ हा आकडा खरतर चित्रपटकर्त्यांची हुशारीच म्हणता येईल.बाकी कॅमेरावर्क अतिशय सुंदर आहे.भयपटांसाठी अपेक्षित असणारे विचित्र अँगल्स नसले तरी त्याची प्रखरता तेवढीच आहे.शांत तरीदेखील परिणामकारक संगीताचा उत्तम वापर त्याची गूढता वाढवतो.मिकाएल हॉस्ट्रोमचे आधीचे सिनेमे(डिरेलेड आणि तत्सम) आणि हा याचा विचार केल्यास दिग्दर्शकाची उत्क्रांती लक्षात येण्याजोगी आहे.जॉन क्यूसॅक ह्याचा खरतर "वन मॅन शो" आहे अस म्हणटलं तरी हरकत नाही तरीदेखील काही वेळासाठीच असणारा सॅम्युएल जॅकसन लक्षात ठेवण्याजोगा अभिनय करुन जातो.

१४०८ची परिणामकारकता हि त्याच्या असणारया रहस्यातच आहे.हे रहस्य प्रत्येकालाच लहानपणापासून माहीत असत,कारण ते प्रत्येक व्यक्तीच स्वतःचच असत.काही विशिष्ट घटना आपल्याकडून चुकून घडून गेलेल्या असतात ज्याची उकल लगेच होऊन सुद्धा आपण तिच्याकडे मुद्दाम दुर्लक्ष करण्याचा प्रयत्न करतो.त्यापासून दूर जातो आणि दुसरीकडे मन रमवण्याचा प्रयत्न करतो.सरतेशेवटी १४०८चा सैतान हा सर्वश्रेष्ठ आहे कारण तो कोणीनसून आपण स्वतःतलाच आहे.ज्याचा सामना करण फ़ार कठीण आहे.त्यामूळे सिनेमाच्या टॅगलाईन प्रमाणेच हे म्हणणं खर ठरेल की "सम रुम्स आर लॉक्ड फॉर अ रिसन"

अनिकेत सुरगुडे